Hakan Cem Topal
İlkokulda bir sınavdaki soruydu “İmece nedir ve bir örnekle anlatın?”. Sınavdaki bu soruya da herkes örnek olarak “Bir köy okulunun yardımlaşılarak yapılması” yazmıştı. Bir toplumdaki işlerin gönüllü olarak beraber yapılmasıdır aslında imece. Bizim genlerimizde olan Türk toplumunda yıllardan beri kendine yer bulmuş bir terimdir. Teknolojinin her alana girmesi ile artık günümüzde de imece kavramı biraz başkalaşım geçirerek e-imece kavramına dönüştü. Kitlesel Fonlama (Crowdfunding) dediğimiz imecenin modern halini biraz inceleyelim.
Kitlesel fonlama (Crowdfunding), yeni nesil bir yatırım ve fonlama sistemidir. Bu model ile projeniz için gereken parayı, küçük paylar halinde destekçilerden toplanmasıdır. Bir kişinin bağış yapmasını ya da yatırımın kendi gücü yettiği kadar bir bölümüne hisse ya da üretilecek ilk ürün karşılığı para vermesidir.
Meclise yeni sunulan 130 maddelik torba tasarının 109-113 arası maddeleri Kitlesel Fonlama (Crowdfunding) sistemine ilişkili olması önümüzde süreçte kitlesel fonlamayı daha çok konuşacağımızı gösteriyor.
Kickstarter.com dünya üzerinde en fazla bilinen ve en fazla kullanılan Kitlesel Fonlama (Crowdfunding) web sitesidir. Sadece meraktan bile insanlar ne tasarlamışlar diye girdiğim bir platform. 2014 yılında 20.000, 2016 yılında yaklaşık 100.000 projenin hayata geçirilmesini sağlayan kickstarter’ da bu sene katlanarak bir artış olması beklenmektedir. Birçok sinema filminin bütçesi bile kickstarter tarafından gelen kaynak sayesinde olmuştur.
Başta kickstarter olmak üzere Indiegogo, Gofundme, Petreon,Teespring gibi kitlesel fonlama (Crowdfunding) platformları bulunmaktadır. Türkiye’de ise CrowdFon, fonGOGO, Arı Kovanı, Fonla Beni ve Bulusum ilk akla gelen platformlardır.
Kitlesel Fonlama sitelerinin en önemli amacı yatırım toplamak olmakla beraber alttaki faydaları da bulunmaktadır.
- Miktar: Pazara çıkacak ürüne gelecek incelenme ve fonlama rakamlarına göre ilk çıkış miktarında bir öngörü sahibi olunur.
- Tutar: Kişilerden gelecek tepkilere göre ürünün pazara sunulmasından önce uygun rakamlarda olup olmadığı hesaplanır.
- Reklam: Ürünün ücretsiz reklamını ve merak uyandırması sağlanır.
- Sadık Müşteri: Kitlesel Fonlamaya (Crowdfunding) katkıda bulunan kişiler ürünün hem sadık müşterisi olmakta hem de etrafındaki kişilere ürünü tavsiye edip bir satış elemanı gibi çalışır.
- Borsaya açılma: Borsaya açılıp başarılı olmak birçok küçük şirketin hayalidir. Borsaya açılma süreci yeni oluşan bir şirket için çok zahmetli ve çoğu zamanda imkansızdır. Ama küçük veya borsaya açılamayan şirketlerin Kitlesel Fonlama (Crowdfunding) ile yatırım toplayarak bir nevi borsaya açılırlar. Yatırımcılarda ürün pazara sunulmadan uygun fiyata ürüne sahip oldukları için karlı duruma gelebilirler.
Çıkarılacak yasada aracı kurum ve yatırımcılar için çeşitli teşvikler sunulabilir. Yasanın ilk amacı projelerin yurtdışındaki sitelere gitmesinin engellenmesi olmalıdır. Ayrıca doğrudan yabancı yatırımı ülkemize çekebilecek bu platformlarında desteklenmesinde büyük fayda olacaktır.
Peki kitlesel fonlama sadece yeni bir ürün tasarlamak ve pazara sunmak için mi olacak? Meşhur kurban bayramlarındaki “danaya ortak olma” gibi acaba konut gibi yüksek bedelli ürün veya hizmetlerin satın alınmasında bu sistemler kullanılır mı? Türkiye’de ki bazı konut projelerinde hisseli tapu satışı yapılmaya başlandı, önümüzdeki süreç ve çıkacak yeni yasa ile piyasanın daha hareketleneceğini düşünüyorum.
